Berlin, Almanya (Weltexpress). Pentagon’daki şahinler, pahalı yeni savaş gemileri inşa etmeden ABD’nin denizdeki ateş gücünü büyük ölçüde artırmanın ucuz bir yolunu keşfettiler. Onların (yasadışı) hilesi: Kısa ve orta menzilli füzeleri, fırlatılmaya hazır halde konteynerlerin içinde sivil gemilere saklamak.
Pentagon stratejistleri R. Robinson Harris ve Albay T. X. Hammes, Ocak 2025’te “ABD Uluslararası Deniz Güvenliği Merkezi” (CIMSEC) için yazdıkları bir makalede, konteynerize edilmiş füze taşıyıcılarının hızlı ve ucuz bir filo genişletmesini desteklediğini savundu. Ticari gemilerin modüler yük kapasiteli füze platformlarına dönüştürülmesinin, her biri 130 ila 140 milyon dolar maliyetle iki yıldan daha kısa bir sürede gerçekleştirilebileceğini tahmin ettiler. Bu, yapımı yedi ila dokuz yıl süren ve milyarlarca dolara mal olan destroyer veya fırkateynlerin inşasından çok daha hızlı ve ucuzdur.
Bu arada, dıştan sivil konteynerlerden kasıtlı olarak ayırt edilemeyen yeni konteynerler, kısa süre önce Donald Trump’ın Fort Bragg ziyaretinde tanıtıldı. ABD askeri meselelerine uzmanlaşmış internet platformu The War Zone, 8 Temmuz 2025 tarihinde şu başlıkla bir haber yayınladı: “Fort Bragg’da bir gemi konteynerinde gizlenmiş gizemli güdümlü füze fırlatıcısı tespit edildi”. Alt başlıkta ise şöyle yazıyor: “Pasifik bölgesindeki en üst düzey general, yakın zamanda, iyi görünür bir şekilde gizlenmiş ‚füze kutuları’nın düşman için bir ikilem oluşturacağını belirtti.”
Makalenin biraz ilerleyen kısımlarında, ABD’nin en üst düzey generalinin “düşman” ile kimi kastettiği anlaşılıyor: “Konteynerize edilmiş füze taşıyıcıları, gelecekteki seferberlik veya dağıtılmış operasyonlarda, özellikle Çin ile gelecekteki büyük bir çatışma sırasında Pasifik’in engin sularında veya böyle bir [çatışmayı] caydırmak için özellikle önemli olabilir.” (Elbette Amerikalılar için her zaman caydırıcılık söz konusudur, saldırı asla!)
ABD ordusunun, fırlatılmaya hazır füzelerle dolu konteynerlere verdiği resmi isim: “Palletized field artillery launchers (PFAL)” (paletli sahra topçu fırlatıcıları). Ancak, gemilerin yanı sıra kamyon ve yük trenlerinde diğer konteynerlerin arasında gizlenebilen bu konteynerler, özellikle müttefiklerin topraklarında ve sivil kargo gemilerinde kullanılması konusunda bir dizi hukuki ve siyasi endişeye yol açıyor, diye savunuyor Gabriel Honrada, 11 Temmuz’da tüm Asya’da okunan Asia Times gazetesinde. Aşağıda bir özet yer almaktadır:
Asia Times’a göre, konteynerize füzeler hukuki ve operasyonel riskler barındırıyor. Çünkü sivil görünümlü konteynerlerde, kamyonlarda, yük trenlerinde veya sivil ticaret gemilerinde gizlenerek kullanılabilen konteynerize füze fırlatıcılarının yaygınlaşması, önemli hukuki, operasyonel ve siyasi zorluklar getiriyor. Yazar Gabriel Honrada, standart nakliye konteynerlerinde gizlenen bu sistemlerin sivil ve askeri hedefler arasındaki ayrımı bulanıklaştırdığını ve bunun uluslararası insani hukuk (IHL) ihlali olduğunu vurguluyor.
Asia Times’a göre, bu tür konteynerize füze fırlatıcılarının geliştirilmesi, askeri esnekliği artırmayı amaçlamaktadır, ancak sivil altyapıları çatışmalara karıştırma riski taşımaktadır. Honrada, ABD ve İran’ın bu tür teknolojiler geliştirdiğini vurgulamaktadır. Bu sistemler, füzelerin sivil ortamlara gizlice yerleştirilmesini mümkün kılmaktadır ve gazeteye göre bu durum, yanlış hesaplamaların ve sivil kayıpların olasılığını artırmaktadır.
R. Robinson Harris ve Albay T. X. Hammes’in ABD Uluslararası Deniz Güvenliği Merkezi (CIMSEC) için hazırladığı ve konteynerize füzelerin filoların hızlı ve ucuz bir şekilde genişletilmesindeki avantajlarını vurgulayan raporuna ilişkin olarak, Asia Times, bu tür sistemlerin sivil gemilerde kullanılmasıyla sivil ve askeri nesneler arasındaki ayrımın zorlaşacağını ve bunun uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirtiyor. Çünkü 1907 tarihli Lahey VII Sözleşmesi, dönüştürülmüş ticaret gemilerinin açıkça savaş gemisi olarak işaretlenmesini gerektiriyor ve bu, gizli füze fırlatıcılarla atlatılabiliyor.
Ayrıca, Asia Times, bu sistemlerin tarafsız veya müttefik limanlarda kullanılmasıyla siyasi gerginliklerin ortaya çıkabileceğine dikkat çekiyor. Honrada, aralarında tanınmış Hintli askeri uzman Ajay Kumar Das’ın da bulunduğu kaynaklara atıfta bulunarak, konteynerize füze fırlatıcılarının radar ve aktif savunma sistemlerinin bulunmaması nedeniyle savunmasız hedefler olduğunu ve bu durumun sivil mürettebatın risklerini daha da artırdığını vurguluyor. Gazeteye göre, bu durum diplomatik çatışmalara yol açabilir, özellikle de tarafsız devletler bu tür silahların kendi sularında bulunmasını egemenliklerinin ihlali olarak görürlerse.
Asia Times, bu teknolojinin yayılmasının deniz güvenliğini tehlikeye attığını vurguluyor. Honrada, bu tür uygulamaların normalleşmesinin, limanların daha sıkı kontroller uygulamak zorunda kalacağı için küresel ticaret lojistiğini bozabileceği konusunda uyarıyor.
Son olarak Honrada, yayında konteynerize füzelerin risklerini en aza indirmek için uluslararası düzenlemeler ve şeffaf önlemler alınmasını talep ediyor. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) veya Birleşmiş Milletler’in, askeri yüklerin beyanını zorunlu hale getirecek ve böylece sivil gemilerin güvenliğini sağlayacak bir çerçeve oluşturmasını öneriyor.
