Berlin, Almanya (Weltexpress). 1 Şubat 1968 gecesi, geleneksel Tet Festivali sırasında, Tet Saldırısı olarak adlandırılan saldırı, Nisan 1975’te ABD saldırganlarına karşı zaferle sonuçlanan güney Vietnam’daki kurtuluş mücadelesinde stratejik bir dönüm noktası oldu. Saldırıya uğrayan mevziler arasında 43 ilçe ve il başkenti, Amerikan ya da Güney Vietnam birlikleri tarafından işgal edilmiş yüzlerce küçük kasaba ve haftalarca saldırganların roket ve el bombalarının ateşi altında kalan Bien Hoa, Da Nang ve Pleiku gibi en büyükleri de dahil olmak üzere 20 üs ve hava üssü vardı.
Batılı basın muhabirleri bu ölçekte bir savaşın ancak halkın desteğiyle mümkün olduğunu ve Hue ve Saygon da dahil olmak üzere pek çok şehirde açıktan ayaklanmalar yaşandığını itiraf ettiler. Hue’de dört haftayı aşkın bir süre şiddetli sokak çatışmaları yaşandı ve kurtuluş savaşçılarının öncü gücü olan Front National de Liberation (FNL) bayrağı, 1. Amerikan Hava İndirme Tümeni ve Deniz Piyadeleri şehrin kontrolünü yeniden ele geçirmeyi başarana kadar eski imparatorluk şehrinin kalesinde dalgalandı. FNL sonunda daha fazla kayıp vermemek için geri çekildi. ABD Hava Kuvvetleri, sivil nüfusu gözetmeksizin kendi kurduğu şehri bombaladı. FNL, saldırı altındaki hava üslerinde 100’den fazla uçağı imha etti ve pistlerin çoğunu kullanılamaz hale getirdi.
Saigon’da FNL birlikleri General Westmoreland’ın karargahına, kukla ordunun Genelkurmayına, başkanlık sarayına ve polis merkezine saldırdı. 19 savaşçıdan oluşan bir vurucu güç, ABD valisinin sıkı korunan karargâhına, Amerikan Büyükelçiliği olarak adlandırılan “Saygon’un Beyaz Evi ”ne sızdı ve yüzlerce Deniz Piyadesi ve Özel Kuvvetlerin altı saat süren saldırılarını püskürttü. Savaşçıların çoğu elçilik önündeki birliklerin desteğiyle geri çekilmeyi başardı. Saygon’un Tan Son Nhut havaalanına yapılan bir saldırı sırasında 20 uçak imha edildi. Saygon’daki sokak çatışmaları aylarca devam etti. Çatışmaların ardından FNL’nin çekildiği şehirlerde direnişin elinde sağlamlaştırılmış ya da yeni üsler kaldı. O zamana kadar savaş esas olarak kırsal kesimde yürütülmüştü, ancak Tet saldırısı savaşı artık kovulamayacağı şehirlere taşıdı.
Ağır bir şekilde tahkim edilmiş olan Khe Sanh’daki ABD üssü çevresinde eşi benzeri görülmemiş bir savaş yaşandı. Üs, Güney Vietnam’ın kuzeyindeki platoda, Ben Hai’deki sınır çizgisinin yaklaşık 50 kilometre güneyinde ve Laos sınırına 30 kilometre mesafede, 9 numaralı yol üzerinde yer alıyordu. Garnizonunda 6.000 Amerikan askeri ve subayı bulunuyordu ve bunların çoğu 170 gün süren kuşatma sırasında yok edildi. Khe Sanh’a sadece havadan ikmal yapılabilmesinin ardından, ABD yüksek komutanlığı kalan garnizonu tahliye etti.
Tet Taarruzu’nun planlanmasında, ele geçirilen şehirlerin, üslerin ve düşman mevzilerinin belli bir süre sonra tekrar terk edilmesi gerektiği en başından beri yer alıyordu. Bunu FNL için bir yenilgi olarak nitelendirmek asıl noktayı gözden kaçırmak olur. Aksine, bu Amerikalıların o ana kadar yaşadığı en ciddi askeri yenilgiydi. Kurtuluş ordularının Tet Saldırısı sırasında yaklaşık 200.000 Saygon askerini imha etmesi ya da etkisiz hale getirmesi, 1.300 tank ve zırhlı personel taşıyıcısının yanı sıra nehirlerdeki 90 savaş gemisi ve savaş botunu imha etmesi ya da ağır hasar vermesi de buna tanıklık etmektedir. Güney Vietnamlı mürettebat 14 üste teslim oldu. Binlerce asker kurtuluş savaşçılarına iltica etti ve bir o kadarı da firar etti. Amerikalıların 173. Hava İndirme Tugayı askerlerinin üçte ikisini kaybetti. Bir hava süvari ve iki piyade tümeni ağır kayıplar verdi.
Başarılı Tet Taarruzu Pentagon için de bir utanç kaynağı oldu. Pentagon defalarca FNL’nin askeri olarak bittiğini açıklamıştı. Genelkurmay Başkanı Harold Johnson 22 Ağustos 1967’de UPI’ye verdiği demeçte “Vietkong’un ortadan kaldırılmasında ilerleme kaydedildiğini” söyledi. Erich Wulff, Güney Vietnam’daki günlük yaşamından, “düşmanın yakında çökeceğine dair” bu tür bir “iyimserliğin” periyodik olarak yayıldığını anlattı: “Silahlı kuvvetleri büyük ölçüde kadın ve çocuklardan oluşuyordu; yiyecek hiçbir şeyleri kalmamıştı, sürekli bombalama saldırıları nedeniyle tamamen demoralize olmuşlardı; askerlerini sadece terör yoluyla savaşmaya ikna edebiliyorlardı. ”1
Tet saldırısı sırasındaki yenilgi bile Saygon’daki ABD yüksek komutanlığını iyimserlik yaymaktan ve Mayıs ayında Khe Sanh dışında çatışmalar durduktan sonra “tam bir zafer” ilan etmekten alıkoymadı. Durum bir kez daha “tamamen kontrol altına alınmış” ve “Vietkong” “ağır bir yenilgiye” uğratılmıştı. FNL Mayıs/Haziran aylarında ikinci bir taarruz başlattığında bundan geriye hiçbir şey, kesinlikle hiçbir şey kalmamıştı. Yine aynı anda 120’den fazla düşman merkezine saldırdı. Odak noktalarından biri 16 vilayette çatışmaların yaşandığı Mekong Deltasıydı. Saygon’da da yine ağır çatışmalar yaşandı. Hue’nin batısında, Amerikalılar ve onların Saygon’daki paralı askerleri A-Shau Vadisi’nde ağır kayıplar verdi. Toplam 30.000 asker etkisiz hale getirildi, yaklaşık 1.000 uçak düşürüldü ya da yerde imha edildi, düşman 2.200 askeri araç kaybetti ve 100’den fazla yakıt deposu ya da mühimmat deposu havaya uçuruldu.
Bu ikinci taarruz, Amerikalıların stratejik inisiyatifi kaybettiğini bir kez daha açıkça ortaya koymuştur. Ovalarda kurtarılan birçok köyün çevresinde çatışmalar devam etse de, FNL artık büyük askeri çatışmaların yerlerini belirliyordu. Aynı zamanda askeri çatışmayı siyasi varlığı ve uluslararası düzeydeki diplomatik faaliyetleriyle birleştirdi. Olağanüstü başarısının bir ifadesi de Paris’teki bu parlak askeri zaferlerin ardından Kasım 1968’den itibaren dört taraf (DRV/FNL ve ABD/Saigon hükümeti) arasındaki barış görüşmelerinde ABD tarafından eşit bir müzakere ortağı olarak kabul edilmek zorunda kalmasıydı.
Siyasi mücadelede bir başka yükseliş de 8 Haziran 1967’de Güney Vietnam Cumhuriyeti’nin ilan edilmesi ve Geçici Devrimci Hükümetin kurulmasıyla yaşandı. RSV’nin 20’den fazla sosyalist ve ulusal özgürlüğünü kazanmış devlet ile İsveç gibi bağlantısız devletler tarafından diplomatik olarak tanınması, ulusal ve uluslararası düzeyde prestijini arttırdı ve Paris’teki konumunu güçlendirdi.
Notlar:
1 Saygon’da Batı Alman doktor olarak çalışan ve FLN’ye sempati duyan Erich Wullf, George Alsheimer takma adıyla “Vietnamesische Lehrjahre, Bericht eines Arztes aus Vietnam 1961-1967”, Frankfurt/Main 1968, 1972.
Gerhard Feldbauer bu konuda eşiyle birlikte “Sieg in Saigon – Erinnerungen an Vietnam”, Pahl Rugenstein Nachf., Bonn 2005, ikinci baskı 2006 ve “Vietnamkrieg”, PapyRossa, Köln 2013, ikinci baskı 2023 adlı kitapları yazdı.
